In het geval van ontdekking op heterdaad van een strafbaar feit, kan iedereen (!) een verdachte aanhouden. Wel moet de verdachte zo snel mogelijk aan een opsporingsambtenaar overgeleverd worden. Het is dus geen vrijbrief om iemand van zijn vrijheid te beroven.
Als er géén sprake is van heterdaad, dan is de Officier van Justitie bevoegd een verdachte van een strafbaar feit te doen aanhouden. Als het optreden van de Officier van Justitie niet kan worden afgewacht, dan is de hulp-officier van justitie bevoegd tot aanhouding. Het moet dan gaan om een niet al te licht strafbaar feit, namelijk een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten. Daarvan is sprake indien er op het strafbare feit minstens 4 jaar gevangenisstraf staat.
Een hulpofficier van justitie is geen lid van het openbaar ministerie, zoals een Officier van Justitie dat wel is. Een hulpofficier van justitie is een politiefunctionaris, met bepaalde – extra –bevoegdheden.
Aanhouden (of arresteren) betekent dat de verdachte wordt meegenomen naar het politiebureau.
Op het politiebureau kan de verdachte 6 uur lang worden opgehouden voor verhoor. De tijd tussen middernacht en negen uur ‘s morgens telt daarbij niet mee.