Een conservatoir beslag kun je alleen leggen, als de rechtbank (de voorzieningenrechter) daarvoor toestemming heeft gegeven.
Stel daar niet te veel bij voor: er wordt al snel geconcludeerd dat er reden is om beslag te willen leggen. Er bestaat wel een uitzondering op, in het geval van een buitenlandse uitspraak, waarbij nog aan bepaalde voorwaarden moet zijn voldaan.
Toestemming
Hoe kom je aan toestemming om conservatoir beslag te leggen? Dat dien je aan de rechtbank te vragen, door middel van een advocaat. De advocaat dient bij de rechtbank een zogeheten verlofrekest in, ofwel een verzoekschrift tot het verlenen van verlof. Dat kan alleen als er een procedure aanhangig is, die over het geschil gaat dat er kennelijk is, ook wel genoemd “de hoofdzaak”, dan wel als een procedure aanhangig wordt gemaakt binnen een bepaalde periode. Als er niet al een procedure aanhangig is (of is geweest) tussen de betreffende partijen, dient die procedure alsnog aanhangig te worden gemaakt. Men kan immers niet zomaar beslagen leggen. Daar moet een goede reden voor zijn, omdat men daarmee inbreuk maakt op de rechten van de ander. Die periode om een procedure eventueel alsnog aanhangig te maken, wordt door de advocaat benoemd in het verlofrekest. De advocaat vraagt dan aan de rechtbank, om de termijn bijvoorbeeld te stellen op 4 weken. Als de rechtbank dat goed vindt, moet de advocaat de procedure binnen 4 weken alsnog aanhangig is. Vaak vindt de rechtbank die periode erg lang, zeker als de onderliggende kwestie en het conflict juridisch niet erg ingewikkeld is. Dan wordt er bijvoorbeeld door de rechtbank een periode van 2 weken gegeven, als termijn om de hoofdzaak aanhangig te maken.
De hoofdzaak
Uit de uitspraak van het gerechtshof te Leeuwarden van 29 juni 2010 (vindplaats ECLI:NL:GHLEE:2010:BN0795) is gebleken dat met het begrip “de hoofdzaak” wordt bedoeld:
een vordering die strekt tot het verkrijgen van een voor tenuitvoerlegging vatbare veroordeling tot voldoening aan de vordering ter verzekering waarvan het conservatoir beslag is gelegd.
Aanhangig
Een procedure is aanhangig in de zin van de wet, op het moment van dagvaarden. De aan de gedaagde partij uitgebrachte (overhandigde of op het woonadres of kantooradres bezorgde) dagvaarding, moet vervolgens aan de rechtbank worden gestuurd. Dat moet de eisende partij doen, die de procedure begint. Voor een bepaalde datum moet de dagvaarding door de eiser bij de rechtbank zijn ingediend. De dagvaarding moet tegen een bepaalde “roldatum” worden ingediend. Maakt de eisende partij daarbij een feit, dan kan dat soms worden hersteld met een “herstelexploit”. Ook dat moet weer binnen een bepaalde termijn (binnen 14 dagen). Ook dat herstelexploit moet tijdig bij de rechtbank worden ingediend. Er gelden dus allerlei termijnen, waarop de advocaat en de deurwaarder moeten letten.
Er zijn nog meer voorwaarden, om een conservatoir beslag te kunnen leggen. Men moet iets te vorderen hebben, van een andere partij. Die vordering moet “bepaalbaar” zijn. De vordering moet nu al bestaan. Het is niet voldoende als deze in de toekomst nog zal ontstaan. De vordering hoeft echter niet reeds nu al opeisbaar te zijn.
Er kan wel beslag worden gelegd op toekomstige alimentatie-betalingen. Zie HR 3 mei 1996, NJ 1996, 473.
Vrees voor verduistering
In sommige gevallen van conservatoir beslag moet de advocaat in het verzoek aan de rechtbank om beslag te mogen leggen, melden dat sprake is van vrees voor verduistering (ofwel: het wegmaken van), en dat moet ook worden onderbouwd. Voorbeelden van conservatoire beslagen waarin dat aan de orde is, betreffen beslagen op onroerende zaken (artikel 725 Rv) en bij maritaal beslag (artikel 768 Rv). Deze vrees voor verduistering houdt in dat er een redelijke verwachting aanwezig is, dat de goederen waarop beslag gelegd zal worden, aan het verhaal zullen worden onttrokken. Deze vrees moet een gegronde vrees zijn, en dat moet men kunnen onderbouwen.
Wetgeving
Artikel 700 e.v. Rv.
